Esporun Tarihçesi

Espor hayatımıza giren yeni bir kavram olarak algılansa da ilk espor turnuvası 1972 yılının Ekim ayında Stanford üniversitesinin Yapay Zeka Labaratuvarında yapılmıştır. Stanford öğrencileri arasında yapılan bu tunuvanın büyük ödülü Rolling Stone müzik dergisi için bir yıllık abonelikti. Bu turnuvada yapılan ilk bilgisayar oyunlarından biri olan Spacewar oyununda rekabet edilmiştir. Bu oyunda ekranın ortasında gemileri yutan bir yıldız vardır ve bunu önlemek için manevralar gerektirir. Turnuvada herkesin bireysel olarak yarıştığı beş kişilik bir yarış ve ayrıca takımlar arası bir yarış da yapılmıştır. İlk büyük ölçekli video oyunu yarışması ise 1980 yılında ABD'de yapılmıştır ve on bin civarı katılımcının ilgisini çekmiştir. 1970 ve 1980'li yıllarda aralarında Life ve Time'ın da bulunduğu dergilerde oyun turnuvaları düzenlendi.

1990'lı yıllarda özellikle bilgisayar oyunları internetteki gelişmelerden faydalandı. Bunun en büyük örneklerinden biri 1993 yılında Wired Magazine tarafından ilk çevrimiçi spor oyunu olarak nitelendirilen Netrek oyunudur. Netrek'in özelliği açık oyun sunucularını kullanması ve kullanıcı bilgilerinin kalıcı olmasıdır. Bu yıllarda düzenlenen bir başka büyük espor turnuvası ise Nintendo Dünya Şampiyonası'dır. 1994 yılında San Diego Kaliforniya'da gerçekleşen bu turnuvada NBA Jam ve Virtua Racing adlı oyunlar oynanmıştır. NBA Jam bir basketbol oyunu iken Virtua Racing araba yarışı oyunudur. Bu dönemde İngiltere'deki ''GamesMaster'' ve Kanada'daki ''Video Arcade Top 10'' gibi bilgisayar oyunlarını içeren televizyon şovları yayınlanmaya başlamıştır.

2000'li yıllara bakıldığında ise esporun özellikle Asya'da ve Güney Kore'de popülerleştiği görülmektedir. Bunun nedeni ise 1997 Asya finansal krizinden sonra geniş bant internet ağlarının kitlesel olarak yaygınlaşması ve internet kafelerin sayısal olarak çokluğudur. 2000'li yıllar aynı zamanda esporun televizyonlarda gösterilme açısından popülerleştiği yıllar oldu. Buna gösterilebilecek en büyük örneklerden biri ABD kanalı ESPN'nin Electronic Arts adlı şirketin ürettiği bir Amerikan futbolu simülasyonu olan Madden NFL oyununu Madden Nation isimli bir televizyon şovuyla üç yıl boyunca yayınlamış olmasıdır.

2010 ve sonrasında ise espor inanılmaz bir gelişim göstermiştir ve o tarihe kadar yılda yapılan on adet turnuva varken bu sayı yıllık 260'a kadar çıkmıştır. Bu büyük gelişimi sağlayan en önemli paydaşlardan biri çevrimiçi akış platformu olan Twitch'tir. Bu platformda oyun oynayan, yemek yapan veya sadece sohbet ederek izleyicilerine hitap eden yayıncılar geniş kitlelere ulaşabilme olanağı yakaladılar. Twitch, Youtube gibi platformlarda insanlar içeriklerini beğendikleri yayıncıların yayınlarına katılıp sohbet edip, abone olup, bağışlar yapabildiler ve bu durum sektörün bir kar topu gibi büyümesine neden oldu. Bu dönemde sadece düzenlenen turnuvaların sayısı değil bu turnuvaların izlenme ve görüntülenme sayıları da büyük bir artış göstermiştir. 2013 yılında Dota 2 oyununun The International adlı turnuvası Twictch platformu üzerinden aynı anda dört buçuk milyon benzersiz kişi tarafından izlenmiştir. Esporun bu potansiyelini gören Coca-Cola, Audi, Logitech, Red Bull, Türk Hava Yolları gibi birçok şirket oyunlara yatırımlarda bulunmuş ve bu turnuvalara sponsor olmuşlardır. Verilen bu desteklerin ekonomik olarak büyüklüğünü anlatabilmek adına 2018 yılında başlayan Owerwatch oyununu temel alan Owerwatch liglerinin ilk sezonunun, kazanan takım için ödülünün 1 milyon Amerikan doları olduğunu belirtmek gerekir. Bu yatırımlar sadece şirketlerle sınırlı kalmamıştır ve çeşitli üniversiteler de esporun gelişimine katkıda bulunmuşlardır. 2013 yılından bu yana Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Robert Morris University Illinois ve Pikeville Üniversitesi gibi üniversiteler ve kolejler, espor oyuncularını üniversite düzeyinde atletler (siber atlet) olarak tanımlamakta ve atlet bursları sunmaktadır.